واریس پا ناشی از نشستن و ایستادن طولانی و پیشگیری از آن با ورزش

در بعضی از مشاغل باید برای مدت زمان زیادی روی پاهای خود بایستید. ایستادن طولانی‌مدت به سیاهرگ‌ها آسیب وارد می‌کند. در حالت عادی مشاغل تمام‌وقت 40 ساعت و یا بیشتر در هر هفته زمان می‌برند. این مقدار کار به مقدار زیادی بر میزان انرژی و همچنین بر اندام‌های مختلف بدن تأثیر منفی دارد. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده که در مورد خطرات نشستن طولانی‌مدت هشدار می‌دهند و باعث شده که بسیاری از افراد از میزهای ایستاده استفاده کنند. ولی ایستادن هم برای مدت طولانی می‌تواند مشکلاتی برای بدن خصوصاً برای پاها ایجاد کند.

خطرات ناشی از نشستن طولانی‌مدت

پس از اینکه نشستن به‌عنوان اعتیاد جدیدی توسط متخصصین بهداشت و سلامتی معرفی شد، میزهای ایستاده وارد بازار شدند. نشستن به مدت طولانی خطر ابتلا به بیماری‌های کرونر قلب و بیماری‌های کلیه را افزایش می‌دهد. همچنین نشستن با افزایش وزن نیز در ارتباط است که خود می‌تواند منجر به بیماری‌های قبلی، دیابت نوع 2 و حتی بعضی از سرطان‌ها شود. محققین هشدار می‌دهند که حتی ورزش منظم هم نمی‌تواند تأثیر نشستن طولانی مدت بر سلامت انسان را جبران کند.

خطرات ناشی از ایستادن طولانی‌مدت

بدون شک ایستادن برای مدت طولانی در محل کار ناخوشایند است. به همین علت در پایان روز درد و ناراحتی زیادی را تجربه خواهید کرد . مهم‌تر اینکه با اینکار خطر ابتلا به واریس و دیگر بیمار‌ی‌هایی که به سیاهرگ‌ها مربوط می‌شوند افزایش خواهد یافت. این خطرات برای همه افراد مشکل‌ساز نخواهند شد. بعضی از افراد تمامی عمر خود روی پاهای خود می‌ایستند ولی هیچگاه مشکلی غیرعادی برای رگ‌هایشان پیش نمی‌آید. ولی مهم است عواملی که شما را در مقابل بیمارهای مربوط به رگ‌ها آسیب‌پذیر می‌سازند بشناسید. برای مثال بعضی از پزشک‌ها معتقدند که ایستادن به‌تنهایی باعث ابتلا به واریس نمی‌شود ولی کسانی که سابقه خانوادگی واریس یا سیاهرگ‌های عنکبوتی دارند، چه از میزهای ایستاده استفاده کنند و چه تمام روز روی پاهایشان بایستند، در معرض خطر هستند. ایستادن در تمام روز نه‌تنها شما را در معرض واریس قرار می‌دهد، بلکه به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به کاروتید آترواسکلروزیس (تصلب شرایین کاروتید) را افزایش می‌دهد. علت افزایش نُه برابری ابتلا به کاروتید آترواسکلروزیس، وجود بار اضافی روی دستگاه گردش خون است. ایستادن به مدت طولانی بسیار مشکل‌ساز و خسته‌کننده است و در کل ناسالم بوده و خطر ایجاد واریس را افزایش می‌دهد.

ایستادن چگونه سبب ایجاد واریس می‌شود؟

سیاهرگ‌های ساق پا وظیفه دشوار انتقال خون به قلب را به عهده دارند. با گذر زمان ممکن است این سیاهرگ‌ها تحلیل رفته یا آسیب ببینند و خون داخلشان تجمع پیدا کرده و باعث تورم سیاهرگ‌ها و درنتیجه واریس می‌شود. مشکل زمانی آغاز می‌شود که حرکت خون به سبب عواملی مانند اضافه‌وزن، پوشیدن لباس‌های تنگ یا ایستادن طولانی‌مدت دچار مشکل می‌شود. به همین دلیل واریس در افرادی که نیاز به ایستادن طولانی‌مدت دارند مانند پرستارها، صندوقدارها و پیشخدمت‌ها بیشتر روی می‌دهد.

تعادل بین کار و استراحت

آگاهی از خطرات ایستادن طولانی‌مدت، به این معنی نیست که بایستی تمام روز را ساکن  و بی‌حرکت باشیم. نشستن هم می‌تواند به ایجاد واریس کمک کند. تحقیقات زیادی به خطرات زندگی بی‌تحرک و ساکن اشاره می‌کنند. کلید داشتن پاهایی سالم، ایجاد توازن بین ایستادن و نشستن است، به‌گونه‌ای که هیچ‌یک را به مدت طولانی انجام ندهید. چنانچه کار شما به‌گونه‌ای است که باید مدت زیادی را بنشینید، زمانی را به استراحت‌های کوتاه اختصاص داده و چند حرکت کششی پا انجام دهید. می‌توانید پیاده به محل کار خود رفت و آمد کنید یا گاهی از راه‌پله استفاده کنید. اگر مجبورید برای مدت طولانی سرکار بایستید، به یاد داشته باشید که در زمان استراحت پاهای خود را بالا نگه دارید. درنهایت بهترین راه برای حفظ سلامتی رگ‌ها مشورت با پزشک است. چنانچه علائمی از واریس در پاهای خود مشاهده می‌کنید، حتماً به متخصص واریس مراجعه کنید.

انتخاب گزینه مناسب

در طول روز برای استراحت دادن به پاهای خود چند بار بنشینید. پیاده‌روی مکرر هم خطر بیماری‌های مربوط به سیاهرگ را کاهش می‌دهد. درنهایت می‌توانید در پایان روز پاهای خود را در سطحی بالا قرار داده یا از جوراب‌های واریس سر کار استفاده کنید. این کار به حفظ سلامتی سیاهرگ‌های پا بسیار کمک می‌کند.در صورت ابتلا به واریس، می‌توان از درمان‌های کم‌تهاجمی برای درمان سیاهرگ‌های متورم و از بین بردن نشانه‌های بیماری واریس استفاده کرد.

تشخیص بیماری واریس

به غیر از سابقه پزشکی و آزمایش، تشخیص واریس شامل موارد زیر می‌باشد:

• سونوگرافی داپلکس: نوعی سونوگرافی عروق برای بررسی جریان خون و ساختار سیاهرگ‌های پا می‌باشد. داپلکس به معنای استفاده از دو نوع سونوگرافی است.
• تصویربرداری رنگی (سونوگرافی تریپلکس): روندی شبیه سونوگرافی داپلر دارد و از رنگ برای نمایش مسیر جریان خون استفاده می‌کند.
• ونوگرافی تشدید مغناطیسی (mrv): از آهنرباهای بزرگ به‌ همراه کامپیوتر برای بررسی سیاهرگ‌ها استفاده می‌کند. برای مشاهده بهتری سیاهرگ‌ها به درون آنها رنگ تزریق می‌شود. MRV برای تشخیص دیگر دلایل درد در پاها نیز استفاده می‌شود.

 علائم بیماری واریس

واریس معمولاً شدید نمی‌باشد. ولی ممکن است علائمی بروز کنند. این علائم عبارتند از:

• التهاب یا تورم سیاهرگ‌ها ( فلبیت)
• لخته ‌شدن خون

درمان واریس

درمان اختصاصی واریس براساس عوامل زیر توسط پزشک انجام می‌شود:

• سن، وضعیت سلامت عمومی و سابقه پزشکی
• میزان پیشرفت بیماری
• علائم و نشانه‌های بیماری
• میزان سازگاری با دارو و روند درمان
• دیدگاه و انتظارات بیمار از نحوه درمان
• اولویت‌ها و نظر شخصی بیمار

آیا می‌توان از واریس جلوگیری کرد؟

راه‌های جلوگیری از واریس:

• در حفظ تناسب وزن خود کوشا باشید.
• به‌طور منظم ورزش کنید.
• هنگام نشستن پاهای خود را بالا نگه دارید.
• هنگام نشستن پاهای خود را ضربدری روی هم قرار ندهید.
• لباس تنگ نپوشید.

ورزش را جزو برنامه روزانه خود قرار دهید

سودمندترین ورزش برای جلوگیری از ابتلا به واریس پیاده‌روی است. یوگا هم گزینه مناسبی است. می‌توانید بدن خود را در وضعیتهایی قرار دهید که پاها بالاتر از قلب قرار گیرند. این وضعیت‌های بدنی، وارونه یا معکوس نام دارند و شامل  ایستادن روی سر، ایستادن روی شانه‌ها و بالا گذاشتن پاها روی دیوار هستند. همچنین یوگا به کشش و نیرومند ساختن عمقی‌ترین ماهیچه‌های ساق پا و همسترینگ کمک می‌کند. ماهیچه‌های عمقی می‌توانند تا حدودی در عملکرد صحیح دریچه سیاهرگ‌ها مؤثر باشند. حرکت‌های کششی و تقویتی در یوگا برای این‌کار عبارتند از : سگ سرپایین، سلام بر خورشید و اکثر حرکت‌هایی که مربوط به خم شدن به جلو هستند. از ورزش‌های دیگری که برای جلوگیری از واریس سودمند هستند می‌توان از دوچرخه‌سواری و شنا نام برد.