درمان لخته شدن خون در رگ واریسی،DVT یا ترومبوفلبیت با جراحی

ترمبوز ورید عمقی (DVT) اصطلاحی است که برای توصیف لخته خون که درون ورید عمقی در بدن تشکیل می‌شود، استفاده می‌شود. بیشتر لخته‌های ورید عمقی در ساق پا یا ران ایجاد می‌شوند. چنانچه ورید متورم شود، به عارضه ایجاد شده ترومبوفلبیت گفته می‌شود. امکان دارد ترومبوز ورید عمقی باعث به وجود آمدن عارضه جدی در ریه به نام آمبولی ریه شود. نشستن طولانی‌مدت می‌تواند خطر ابتلا به ترومبوفلبیت را افزایش دهد. مصرف برخی از داروها و بعضی از اختلالات هم می‌توانند خطر ایجاد لخته‌های خونی را افزایش داده و منجر به ابتلا ترومبوفلبیت بشوند. درمان این عارضه شامل استفاده دارو جهت تسکین درد و تورم، از بین بردن لخته‌های خونی و جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید می‌باشد. بالا قرار دادن ناحیه آسیب‌دیده و استفاده از حرارت مرطوب می‌تواند مؤثر باشد. چنانچه با اتومبیل یا هواپیما سفرهای طولانی در پیش دارید بین راه استراحت کرده، راه بروید، به پاهای خود کشش داده و مقدار زیاد مایعات مصرف کنید.

نشانه‌ها و علائم ترومبوز ورید عمقی

در برخی از افراد، این عارضه علائمی ایجاد نمی‌کند ولی علائم متداول عبارتند از :

• درد، ورم و احساس درد هنگام لمس در یک پا و عموماً در ساق پا ( وجود علائم در هر دوپا نادر می‌باشد).
• گرم شدت پوست در ناحیه‌ای که لخته خونی وجود دارد.
• قرمز یا آبی شدن رنگ پوست در ناحیه آسیب‌دیده

چنانچه درد، ورم یا درد هنگام لمس در پای شما وجود دارد و دچار تنگی نفس و درد در قفسه سینه شده‌اید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. ترومبوفلبیت خطرات بسیاری برای سلامتی به دنبال دارد، چنانچه لخته خونی از محل خود جدا شود، ممکن است به ریه‌ها برود و باعث آمبولی ریه (PE) شود. به دنبال ایجاد ترومبوفلبیت امکان ایجاد سندرم پست‌ترومبوز (PTS) نیز وجود دارد که در این سندرم، آسیب به وریدها (در اثر وجود ترومبوز ورید عمقی) منجر به اختلال دائمی در بازگشت جریان خون از اندام‌های پایینی بدن و پاها به سمت بالای بدن شده و با گذشت زمان، منجر به ایجاد ورم، درد و از کارافتادگی دائمی می‌شود. برخلاف ترومبوفلبیت یا لخته‌های خونی که در وریدهای عمقی پاها ایجاد می‌شوند، لخته‌های سطحی مرتبط با واریس معمولاً به ریه‌ها نرفته یا باعث ایجاد آمبولی ریه یا لخته خونی در ریه نخواهد شد. ترومبوفلبیت یا آمبولی ریه عارضه‌ای خطرناک بوده و معمولاً همراه با واریس ایجاد نمی‌شود، زیرا که واریس بر وریدهای نزدیک به سطح پوست اثر می‌گذارد. اگرچه با وجود واریس شدید، خطر ابتلا به ترومبوفلبیت وجود خواهد داشت. مسئول مراقبتهای پزشکی به شما در ارزیابی خطر ترومبوفلبیت کمک خواهد کرد.

چه عواملی خطر ابتلا به ترومبوفلبیت را افزایش می‌دهند؟

ترومبوفلبیت ممکن است در هر سنی ایجاد شود، ولی در افراد بالای 40 سال بیشتر شایع است. دیگر عوامل ایجاد ترومبوفلبیت عبارتند از :

• سابقه خانوادگی ابتلا به ترومبوفلبیت
• اضافه وزن یا چاقی
• رگ‌های خونی آسیب‌دیده
• وجود عارضه‌هایی که راحت‌تر از حالت طبیعی باعث لخته شدن خون می‌شوند، مانند سرطان (شامل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی)، بیماری‌های قلبی و ریوی، ترومبوفیلی و سندرم هیوز
• عدم تحرک در سفرهای طولانی که باعث کاهش جریان خون شده و خطر ایجاد لخته‌های خونی را افزایش می‌دهد.
• بارداری، لخته‌های خونی در طول دوران بارداری راحت‌تر تشکیل می‌شوند.
• مصرف داروهای ضدبارداری و درمان جایگزینی هورمونی. این موارد باعث افزایش احتمال ایجاد لخته خونی می‌شوند.

نحوه تشخیص ترومبوفلبیت

روش‌های مختلفی برای تشخیص ترومبوفلبیت وجود دارند :

درمان ترومبوفلبیت

داروهای ضد انعقاد خون

این داروها باعث تغییر روند انعقاد خون ( انعقاد پلاسمایی) می‌شوند. داروهای ضد انعقاد مانع از ایجاد ترومبوز می‌شوند، به این معنی که از تشکیل آسان لخته‌های خون جلوگیری می‌کنند. داروهای ضد انعقاد خون حاوی ضدانعقاد خوراکی (NOACs)، هپارین و آنتاگونیست ویتامین K می‌باشند. هریک از این مواد به طریق خاصی عمل می‌کند. به سبب نوع فعالیت فارماکولوژی، استفاده از داروهای ضد انعقاد می‌تواند با افزایش خطر خونریزی مخفی یا آشکار از هر بافت یا اندام همراه باشد که منجر به کم‌خونی در اثر از دست دادن خون می‌شود. علائم، نشانه‌ها و شدت عارضه با توجه به محل ( خون در ادرار، کبودی شدید) و میزان خونریزی و یا کم‌خونی متفاوت می‌باشند. پزشک با توجه با علائم و وجود هرگونه عارضه دیگر، نوع داروی ضدانعقاد مناسب فرد را تعیین خواهد کرد. اگرچه تمامی داروهای ضد انعقاد باعث افزایش خطر خونریزی خواهند شد، راه‌هایی برای کاهش یا توقف خونریزی وجود دارد.

درمان ترومبولیز

ترومبولیز (یا درمان فیبرینولیتیک) عبارت است از استفاده از دارو ( درون‌وریدی یا استفاده مستقیم درون ورید آسیب‌دیده با استفاده از کاتتر) برای از بین بردن لخته خونی.

جوراب‌های طبی فشاری

جوراب‌های طبی فشاری از آسیب وارد شده به پا که در اثر افزایش فشار ناشی از انسداد ورید توسط لخته خونی ایجاد شده است، جلوگیری می‌کند. جوراب فشاری باعث شده تا مایعات اضافی به مویرگ‌ها بازگردند و از بیرون آمدن این مایعات از مویرگ‌ها نیز جلوگیری می‌کند. انتخاب جوراب فشاری مناسب بوسیله پزشک انجام می‌شود و همچنین بایستی هر روز استفاده شود. این جوراب‌ها با توجه به اندازه پا و شدت لخته خونی در اندازه‌های مختلفی موجود بوده و از لحاظ کشش نیز متفاوت می‌باشند. در مواقعی که پاها بالاتر از حد معمول قرار داده شوند و همچنین هنگام استراحت می‌توان آنها را خارج کرد. جوراب‌های فشاری را می‌توان از داروخانه تهیه کرد.

جراحی

• ورید اجوف تحتانی (IVC): از فیلترهای ورید اجوف تحتانی به عنوان جایگزینی برای داروهای ضد انعقاد و جوراب‌های فشاری استفاده می‌شود. از این روش تنها زمانی استفاده می‌شود که داروهای ضدانعقاد بایستی متوقف شده یا استفاده از این داروها مناسب نباشد. در این روش فیلتری داخل ورید قرار داده می‌شود و بنابراین از قرارگیری قطعات بزرگ جدا شده از لخته‌های خونی در ریه‌ها جلوگیری می‌کند.
• جراحی ترومبکتومی: در این روش با ایجاد شکافی در رگ‌های خونی مسدود شده، لخته‌های خونی از ورید یا سرخرگ خارج می‌شوند.

مشورت با پزشک در رابطه با ترومبوفلبیت

پزشک متخصص قلب و عروق در ارتباط با وضعیت کلی سلامتی و نشانه‌های بیماری از شما سوالاتی خواهد پرسید. همچنین از شما پرسش‌هایی در مورد داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید خواهد شد بنابراین داروها یا لیستی از آنها را به همراه خود داشته باشید. پزشک متخصص وضعیت شما را ارزیابی کرده و گزینه درمانی مناسب را انتخاب خواهد کرد. همچنین ممکن است به آزمایش‌های زیر نیاز باشد:

پرسش‌هایی که در ارتباط با بیماری از پزشک پرسیده خواهد شد

• علت ایجاد ترومبوفلبیت چیست؟
• از خوردن چه غذاهایی بایستی پرهیز کرد؟
• آیا همچنان می‌توان به فعالیت‌های ورزشی ادامه داد؟
• آیا امکان ابتلای مجدد به ترومبوفلبیت وجود دارد؟ آیا می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد؟
• آیا در اثر ابتلا به ترومبوفلبیت عوارض طولانی‌مدت وجود خواهند داشت؟
• آیا امکان سفر کردن وجود دارد؟

در صورت ابتلا به ترومبوفلبیت چه اقدماتی بایستی انجام شود؟

چنانچه نشانه‌های وجود ترومبوفلبیت وجود داشته یا اخیراً وجود این بیماری در شما تشخیص داده شده است، بروز نگرانی امری طبیعی است. ابتلا به این بیماری هم بر شخص بیمار و هم بر خانواده او تأثیر خواهد گذاشت. ترومبوفلبیت بر سلامت شخص اثر جدی گذاشته و در نتیجه کنترل این بیماری با همکاری پزشک بسیار حائز اهمیت است. برای جلوگیری از بروز عوارض بایستی داروهای را طبق دستور پزشک مصرف کرده و در نحوه زندگی تغییرات لازم داده شود. برای کنترل این بیماری اقدامات زیر بایستی انجام شود:

• انجام معاینات مرتب پزشکی و آزمایش‌های منظم خون
• رعایت رژیم غذایی، از گیاهان پربرگ سبز به مقدار زیاد مصرف کنید زیرا که دارای ویتامین K بوده و به درمان بوسیله داروهای ضد انعقاد کمک می‌کنند. نمونه‌های مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که دارای ویتامین K هستند عبارتند از: اسفناج، کلم بروکسل، جعفری، چای سبز و خردل سبز. در مورد مصرف مواد غذایی با پزشک خود مشورت کنید.
• ورزش، ورزش کردن راه بسیار مناسبی برای جلوگیری از ایجاد لخته خون در ورید عمقی است، مگر اینکه پزشک توصیه کند که تحرک نداشته باشید. پس از مرخص شدن از بیمارستان به طور منظم پیاده‌روی کنید. پیاده‌روی باعث بهبود جریان خون در پای آسیب‌دیده شده و به کاهش خطر ابتلا به ترومبوفلبیت کمک می‌کند.
• هنگام استراحت پای خود را بالاتر از باسن قرار داده تا جاذبه به بازگشت جریان خون از ساق پا کمک کند. این کار به کاهش فشار در وریدهای ساق پا کمک کرده و از تجمع خون و مایعات در ساق پا جلوگیری می‌کند. ساده‌ترین راه برای بالا نگه داشتن پا اینست که روی تخت دراز کشیده و پای خود را روی یک بالش قرار دهید.
• هنگام مسافرت‌های طولانی با اتومبیل، هواپیما یا قطار بایستی هر 1 تا 2 ساعت پیاده‌روی مختصری انجام دهید. هنگام نشستن روی صندلی به عضلات ساق پای خود حرکت دهید. برای اینکار مچ پا را چرخانده یا انگشتان پا را از روی زمین بلند کنید.

مراقب بروز خونریزی باشید، خصوصاً اگر که خونریزی شدید باشد. یک جراحت کوچک در صورت بی‌توجهی می‌تواند مشکل‌ساز شود.