اسکلروتراپی برای درمان عروق واریسی

اسکلروتراپی یک روش درمانی مورد تأیید برای از بین بردن رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی می‌باشد. در طول این عمل، یک محلول (معمولاً آب‌نمک یا یک محلول تنش‌زا) به‌طور مستقیم به درون رگ تزریق می‌شود. این محلول سبب آسیب دیدن دیواره‌ی رگ و تورم و به هم چسبیدن آن شده و سپس با تشکیل لخته‌ی خونی، رگ مسدود می‌شود. با گذشت زمان این رگ به بافت اسکار تبدیل شده و از دید خارج می‌شود.

متقاضیان درمان

قبل از انجام اسکلروتراپی، یک جلسه‌ی مشاوره با متخصص پوست یا متخصص عروق برنامه ریزی شده و مشخص می‌شود که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.

اسکلروتراپی در موارد زیر توصیه نمی‌شود:

• اگر باردار هستید.
• اگر در گذشته لخته‌ی خونی داشته‌اید، صلاحیت شما برای انجام این عمل بسته به سلامت عمومی ناحیه‌ی مورد درمان و علت ایجاد لخته‌ی خونی تعیین می‌شود.

رگ‌هایی که می‌توان در آینده از آن‌ها برای انجام عمل بایپس قلب استفاده کرد، معمولاً تحت درمان با اسکلروتراپی قرار نمی‌گیرند مگر اینکه کاملاً غیرقابل‌مصرف شده باشند.

اسکلروتراپی بر روی چه مناطقی انجام می‌شود؟

شایع‌ترین نقاطی که رگ‌های واریسی بر روی آن‌ها ایجاد می‌شوند، دست‌ها و پاها می‌باشند. رگ‌های بیمار ازنظر فیزیکی با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از آن‌ها بالا آمده، رنگ پریده شده و تورم کرده‌اند و برخی از آن‌ها نیز در عمق پوست قرار داشته و ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شوند. رگ‌های عنکبوتی ازنظر اندازه کوچک‌تر بوده و در سطح پوست قرار دارند. رنگ این رگ‌ها ممکن است قرمز، بنفش یا آبی باشد.

بسته به اندازه‌ی رگ‌های آسیب دیده، می‌توان از اسکلروتراپی برای درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی در مناطق زیر استفاده کرد:

• ران‌ها
• ساق پا
• مچ پا
• کف پا
• صورت (معمولاً در طرفین صورت)

درمان

آماده‌سازی

قبل از انجام اسکلروتراپی شما باید از مصرف برخی داروهای خاص خودداری کنید. قبل از انجام عمل با پزشک خود در مورد تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید (اعم از بدون نسخه، داروهای گیاهی و مکمل‌های غذایی) گفتگو کنید. برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که از مصرف آسپرین، ایبوپروفن و دیگر داروهای ضدالتهاب به مدت 48 تا 72 ساعت قبل از انجام اسکلروتراپی خودداری کنید.

اگر لازم است تا قبل از انجام اسکلروتراپی آنتی‌بیوتیک مصرف کنید با پزشک خود تماس بگیرید.

قبل از انجام عمل نباید بر روی پاهای خود کرم بزنید (نوار به آن‌ها نمی‌چسبد) و بهتر است که با شلوارک برای درمان مراجعه کنید.

نحوه‌ی درمان

اسکلروتراپی در مطب پزشک و توسط فرد متخصص انجام شده و تقریباً بین 15 تا 45 دقیقه زمان می‌برد. اگر قرار است اسکلروتراپی بر روی پاهای شما انجام شود، احتمالاً از شما خواسته می‌شود تا به پشت خوابیده و پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. بسته به عمق رگ در زیر پوست، ممکن است پزشک شما از اولتراسوند به عنوان بخشی از عمل استفاده کند.

در ابتدا، پزشک ناحیه‌ی اطراف رگ‌های هدف را تمیز می‌کند و سپس با استفاده از یک سوزن نازک، عامل اسکلروز را به درون رگ تزریق می‌کند. عامل‌های اسکلروز که معمولاً در اسکلروتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• پولیدوکانول
• سدیم تترا دسیل سولفات
• محلول آب‌نمک هیپرتونیک

در این مرحله، ممکن است به مدت یک تا دو دقیقه احساس ناراحتی خفیف یا گرفتگی کنید به‌خصوص زمانی که رگ‌های بزرگ‌تر مورد هدف قرار می‌گیرند.

این محلول مایع یا فومی باعث بسته شدن دیواره‌های رگ هدف شده و خون به‌طرف رگ‌های سالم حرکت می‌کند. با گذشت زمان، بدن شما رگ آسیب دیده را جذب کرده و آن را ناپدید کرده و از میزان ناراحتی‌ها می‌کاهد. بسته به اندازه‌ی رگ یا رگ‌های آسیب دیده، ممکن است تا چهار جلسه‌ی درمانی برای رفع کامل مشکل لازم باشد.

پس از درمان

پس از انجام اسکلروتراپی شما می‌توانید رانندگی کرده و به کارهای روزمره‌ی خود ادامه دهید. پیاده‌روی توصیه شده ولی نباید ورزش‌های هوازی انجام داد.

از شما خواسته می‌شود تا جوراب واریس بپوشید تا رگ‌های درمان شده "تحت‌فشار" قرار بگیرند. اگر از قبل جوراب واریس دارید، توصیه می‌شود تا به هنگام درمان آن‌ها را همراه داشته باشید تا مطمئن شوید که هنوز کشش کافی دارند. پس از انجام تزریقات، از مصرف آسپرین، ایبوپروفن و یا دیگر داروهای ضدالتهاب به مدت 48 ساعت خودداری کنید. در صورت نیاز ممکن است از استامینوفن استفاده شود.

همچنین تا 48 ساعت پس از انجام درمان باید از موارد زیر دوری کنید:

• حمام آب گرم
• کمپرس گرم بر روی منطقه‌ی مورد درمان
• سونا و جکوزی
• قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید
• پروازهای طولانی‌مدت

دوش گرفتن مجاز است ولی آب مورد استفاده باید از مواقع عادی سردتر باشد. می‌توانید ناحیه‌ی مورد درمان را با صابون و آب ولرم بشویید.

نتایج

تحقیقات نشان داده‌اند که حدود 50 تا 80 درصد از رگ‌های مورد درمان در هر جلسه‌ی اسکلروتراپی از بین می‌روند. کمتر از 10 درصد افرادی که تحت درمان با اسکلروتراپی قرار می‌گیرند، هیچ پاسخی نسبت به این روش درمانی نشان نمی‌دهند. در این موارد می‌توان از محلول‌های مختلفی استفاده کرد. باوجوداینکه این روش برای اکثر افراد نتایج خوبی را به همراه دارد، هیچ تضمینی برای مؤثر بودن آن وجود ندارد.

به‌طورکلی، رگ‌های عنکبوتی در طول 3 تا 6 هفته و رگ‌های بزرگ‌تر در طول 3 تا 4 ماه درمان می‌شوند. اگر رگ با این روش درمانی از بین برود، بازگشتی در کار نخواهد بود. بااین‌حال ممکن است همانند قبل، رگ‌های واریسی جدیدی ظاهر شوند که می‌توانید برای درمان آن‌ها دوباره مراجعه کنید.

عوارض جانبی

ممکن است پس از انجام اسکلروتراپی عوارض جانبی خاصی را شاهد باشید. عوارض خفیف مانند خارش ممکن است به مدت یک تا دو روز پس از درمان باقی بمانند. همچنین ممکن است در ناحیه‌ی مورد درمان شاهد مناطق قرمز و برآمده باشید. این برآمدگی‌ها در طی چند روز از بین خواهند رفت. کبودی در اطراف محل تزریقات نیز ممکن است بروز کند که در عرض چند روز تا چند هفته از بین خواهد رفت.

دیگر عوارض جانبی عبارت‌اند از:

• رگ‌های بزرگ‌تر که تحت درمان قرار گرفته‌اند ممکن است ناهموار و سفت شده و جذب و از بین رفتن آن‌ها چند ماه زمان ببرد.
• خطوط یا لکه‌های قهوه‌ای ممکن است در محل رگ ایجاد شوند. در اکثر موارد، این لکه‌ها در عرض 3 تا 6 ماه از بین می‌روند.
• رگ‌های خونی کوچک و جدیدی ممکن است در محل انجام اسکلروتراپی ایجاد شوند. این رگ‌های کوچک چند روز تا چند هفته پس از انجام درمان ایجاد شده ولی باید بدون نیاز به درمان در عرض 3 تا 12 ماه از بین بروند.

در صورت بروز هریک از عوارض جانبی زیر، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• التهاب در فاصله‌ی 12 سانتیمتر از کشاله‌ی ران
• تورم ناگهانی پا
• ایجاد زخم‌های کوچک در محل انجام تزریقات

واکنش آلرژیک نسبت به محلول اسکلروتراپی ممکن است به هنگام انجام عمل ایجاد شود که به ندرت جدی است. اگر سابقه‌ی آلرژی دارید، خطر بروز واکنش آلرژیک نسبت به عامل‌های اسکلروز در شما بیشتر خواهد بود. واکنش آلرژیک خفیف سبب تورم و خارش می‌شود. به‌منظور جلوگیری از عوارض جدی، پزشک شما قبل از انجام درمان، احتمالاً عامل اسکلروز را بر روی قسمت کوچکی از بدن شما آزمایش می‌کند. اگر هرگونه سؤال یا نگرانی در مورد این روش درمانی دارید با پزشک خود تماس بگیرید.

هزینه

هزینه‌ی اسکلروتراپی بسیار متغیر بوده و به عوامل مختلفی وابسته است ازجمله تعداد رگ‌های مورد درمان، اندازه‌ی آن‌ها، انجام درمان بر روی یک یا دو پا، سطح تجربه‌ی پزشک و منطقه‌ای که تحت درمان قرار می‌گیرد.